When I open my mouth, my mother comes out…

In mei 2017 volgde ik workshops tijdens een schrijfvakantie in Italië onder leiding van Marlen Beek-Visser. Wat een ontzettend toffe ervaring was dat. Tijdens één van de workshops kregen we de opdracht om een stukje te schrijven dat begon met Ik zal mijn moeder nooit vertellen dat… Onderstaande blog ontstond aan de hand van deze opdracht en schreef ik dus terwijl ik uitkeek over de groene heuvels van het prachtige Italiaanse landschap. Hier en daar wat aanpassingen en voila, nieuw leesmateriaal! 

Sometimes when I open my mouth, my mother comes out… En geloof me, het gebeurt. Wanneer ik geïrriteerd ben of snel iets wil regelen, floepen de woorden uit mijn mond en hoor ik de stem van mijn moeder nagalmen in mijn hoofd. ‘Nou, hou eens op,’ ‘Néé, niet zo!’, ‘Ga eens aan de kant!’ en het allerergste: ‘ChopChop!’
Serieus. Ik kan je niet eens vertellen wat het precies betekent of waar het vandaan komt, maar mijn brein is zich er met angstaanjagende precisie van bewust in welke situatie ‘Chopchop’ het meest logische is om te roepen zonder dat ik daar zelf enige inbreng in heb (of verantwoordelijk voor gehouden kan worden, dat begrijp je inmiddels…)

Mijn collega’s kijken me vragend aan wanneer ik na zulke uitspraken geschrokken mijn hand voor mijn mond sla en mijn excuses aanbied. Aan hen, aan mezelf en na een korte blik naar boven aan het almachtige hoe dat er ook uit mag zien. Want oh, wat heb ik de uitspraken van mijn moeder verfoeid terwijl ik rollend met mijn ogen en al boze blikken werpend de trap op stampte.

En mocht je denken dat dit uitspraken uit mijn jeugd zijn? Nee. Mijn moeder heeft er een levensmissie van gemaakt. Sinds een jaartje volg ik bijvoorbeeld naailes bij mijn eigen moeder. Je zou denken dat het gezellig is (vooruit, is het ook) maar de regels zijn streng, hard en de uitspraak survival of the fittest is ontstaan tijdens de naailessen van mijn moeder, dat weet ik inmiddels zeker en ik zal het voor jullie illustreren met een onschuldig voorbeeld;

‘Dan pak je nu de rijgnaald.’ Ik maak voor het eerst in mijn leven een rokje en terwijl ik stap voor stap de instructies volg, kijkt mijn moeder met de blik van een havik op mijn vingers. Ik kijk om me heen op zoek naar iets wat in mijn ogen een rijgnaald zou kunnen zijn. Ik heb geen idee en besluit op onderzoek uit te gaan in de meer dan uitgebreide, volgestopte werkkamer van mijn moeder die vermoedelijk achter elk kastje nog een trappenstelsel heeft naar extra opbergruimtes. Mijn moeder daarentegen heeft geen tijd om mij mijn zoektocht te gunnen en besluit snel in te grijpen door het woord te herhalen. Harder. Met flinke articulatie.
‘Rijg-naald!’
Ik kijk verwilderd om me heen en voel de druk om het juiste voorwerp binnen afzienbare tijd te vinden voordat…
‘RIJGNAALD!’ Ik schrik me dood wanneer mijn moeder het woord in mijn oor toetert en verwoed richting een kastje met ontelbaar veel laatjes wijst.
‘IK WEET NIET WAT DAT IS!’ schreeuw ik terug terwijl mijn vader voorzichtig een blik om de hoek van de deur werpt en zich zwijgend als altijd weer terugtrekt.
‘HET STAAT ER TOCH GEWOON OP!’
Nadat mijn ogen in blinde paniek de geschreven etiketjes uit de jaren zeventig scannen, valt mijn oog gelukkig binnen de mij niet bekende gestelde tijd op een laatje met ‘Rijgnaalden’ erop geschreven. Ik ruk het laatje uit het kastje en mijn vingers pakken het eerste beste naald-achtig ding dat ik te pakken krijg. Triomfantelijk hou ik hem omhoog en kijk mijn moeder aan.
‘Nee. Niet die.’

Dat verteld hebbende, was ik laatst met mijn nichtje aan het spelen op haar zesde verjaardag.  De essentie van het spel was simpel; leg het juiste figuurtje met de juiste kleur op het voorbeeld. Ik vraag mijn nichtje om het blauwe rondje te pakken. Terwijl ze me vol adoratie aankijkt, gaat haar handje naar een plaatje met een gele driehoek. Ze reikt hem me vol trots aan en op dat moment gebeurt het. Ik heb er geen controle over en de woorden springen uit mijn mond voordat ik het door heb.
‘Nee. Niet die. Dat is niet goed!’

Geschokt kijk ik op. Recht in de ogen van mijn moeder. De cirkel is rond.